گیمیفیکیشن یا همان بازیوارسازی در مطالب و فنون بسیاری از زمینههای مختلفی همچون بازیها ،سرگرمی، علوم رفتاری، انگیزه و… کاربرد دارد. کار خود را با تعاریفی از این حوزه شروع میکنیم. اجازه دهید قبل از اینکه بازیواری را تعریف کنیم، لغات دیگر را تعریف کنیم:
سرگرمی
یک بچه فکر میکند که آن جعبهای که با آن بازی میکند خودرو است. بازی قاعده ندارد، بیهدف است. هدفش گرفتن نتیجه و سود در دنیای واقعی نیست. خود عمل، هدف است. سرگرمی برای سرگرمی است؛ نه چیز دیگر. اما سرگرمی تنها به انسانها محدود نشده؛ حیوانات نیز سرگرمی دارند. گاهی اوقات انسانها و حتی حیوانها خطرهای بزرگی را به جان میخرند تا بتوانند سرگرم شوند. در لیست زیر، سرگرمیهای پرخطر حیوانات مشاهده میگردد:
- بزهای کوهی، در لبهی صخرههایی که صدها متر از سطح زمین ارتفاع دارد، جستوخیز میکنند. متاسفانه گاهی اوقات آنها میافتند.
- تعدادی از خوکهای آبی در ساحل طعمه شکارچیانی میشوند که از غفلت خوکهای آبی هنگام بازی کردن استفاده کردهاند.
گرچه سرگرمی هدفی ندارد ولی به نظر میرسد سرگرمیهای حیوانات باعث میشود بیشتر زنده بمانند و زندگی بهتری داشته باشند. سرگرمی به آنها میآموزد چگونه بجنگند و شکار کنند.
نتایج روانشناس روسی نشان میدهد که اگر به بچهها به جای اینکه بگویند دو دقیقه اینجا صبر کن(که قاعدتا این صبر کردن بیش از چند ثانیه طول نمیکشد!!) میگفتند که تو یک سربازی هستی که داری پست میدهی و ایستاده نگهبانی میدهی، (به جای دو دقیقه)یازدهدقیقه میایستادند. همچنین تعداد کلماتی که یک بچه میتواند حفظ کند، با وانمود کردن اینکه این کلمات لیست خرید است، دو برابر میگردد.
بازی
بازی یک عملکرد با رویکرد حل مساله است، که شبیه به سرگرمی شده است. بازیها قوانین و هدف دارند ولی حاصل و سود مستقیمی در دنیای واقعی ندارند. میلیونر بودن در بازی monopoly فرد را واقعا میلیونر نمیکند. همچنین بازیکن اول بودن در Need For Speed فرد را رانندهی خوبی نمیکند. گرچه این میتواند به فرد، درکی از افعال در جهان واقعی، به فرد بدهد.
بازیها انواع مختلفی دارند:
- ورزشها
رومیزی
-
ویدئویی
-
مبتنی بر نقش(role-playing games)
-
تجاری
-
شبیهساز
مشخصههای بازی
- بازی باید بازیکن داشته باشد.
- بازیکنان باید با انتخاب خود و به صورت آزادانه بازیکردن را انتخاب کرده باشند.کسی که مجبور به بازی شده، بازی نکردهاست.
- بازیها باید فضایی داشته باشند که بازیکنان در آن جای دارند. این میتواند یک زمین فوتبال باشد یا یک تخته شطرنج، یا یک دنیای مجازی.
- بازی باید قانون داشته باشد. بازیکنان باید قوانین بازی را بپذیرند؛ زمانی که وارد بازی میشوند.
بازیهای متناهی و نامتناهی
از آنجایی که بازی متناهی تمام میشود، باید یک شروع مشخص داشتهباشد. تاریخ، مکان و اعضای هریک از بازیهای متناهی باید تعریف شده باشد.
بازیهای نامتناهی شباهتهایی با بازی متناهی دارند. در بازی نامتناهی نمیتوان گفت که بازی را از چه زمانی شروع کردهاند.
هدف یک بازی نامتناهی این نیست که پس از مدت زمانی پایان یابد؛ ولی همچون بازیهای متناهی دارای قوانین است ولی قوانین ثابتی ندارد. ازآنجا که بازی آغاز و پایانی ندارد، بازیکنان میتوانند به بازی ورود کنند و از آن خارج شوند. در بازیهای نامتناهی هیچ محدودیت فضایی وجود ندارد.
بازیهای جدی
بازیجدی، یک نوع بازی است که برای یک هدف اولیه ساخته شده است درمقابل سرگرمی.
«من برای سرگرمی وقت ندارم؛ من یک کار جدی دارم که باید انجامش بدم». این پاسخ یکی از همکلاسیهای قدیمی من است. کار و سرگرمی ناسازگارند. به نظر نمیرسد که کار، سرگرمی باشد. اما یک طراح بازی میگوید: «سرگرمی واژهی معادل یادگیری است.» مطابق آنچه که از قدیم یاد گرفتیم: « بازی یک فرآیند حل مساله است که به شکل سرگرمکنندهای درآمده است.» چیزی که بازی جدی از غیر آن را متمایز میسازد، خروجی غیرمستقیم در جهان واقع است. همانطور که اشاره شد بازیGrand Theft Auto شما را راننده بهتری نمیکند. یا SimCity شما را طراح شهر بهتری نمیسازد. این بازیها برای ساخته نشدهاند تا به صورت واقعی حقیقت را تکرار کنند. آنها درواقع برای سرگرمی ساختهشدهاند. «نرمافزارهای سرگرمکننده به شما بازیکردن را یاد میدهند.» بازی جدی، به نوعی تلاش در واقعیت است. بازیهای جدی به شما یک مهارت، انجام وظیفه، ساخت تصمیم قابل درک مربوط به نیازهای در جهان واقعی است، یاد میدهد. پس بازی جدی :«یک فعالیت در جهت حل یک مساله است که بر اساس یک مدل ساخته شده و به صورت غیرمستقیم با واقعیت در ارتباط است و به یک حالت سرگرمکنندهای شدهاست.» یک بازی جدی یک خروجی غیرمستقیم در جهان واقع دارد. وقتی یک بازی جدی را انجام میدهید، تاثیری در جهان واقع ندارد ولی وقتی از بازی دست کشیده و به جهان واقعی میروید آنچه را که از بازی یاد گرفته اند را اعمال میکنید. فالمثل بازیهایی برای آموزش به آتشنشانها، پرستاران، و دیگر تخصصها بازیکنندگان در یک سناریو جلو میروند که بسیار شبیه به جهان واقعی است.
حال در مطلب بعد به این مسئله میپردازیم که بازیوارسازی(گیمیفیکیشن) دقیقا به چه معنیست؟